چالش های موجود در زنجیره تامین
بنابر گزارش اتاق ایران و بر اساس نتایج حاصل از پایش ملی محیط کسب و کار ایران انجام شده در بهار 1401، رقم شاخص ملی، 6.07 (نمره بدترین ارزیابی 10 است) محاسبه شده است. که تا حدودی از وضعیت این شاخص نسبت به ارزیابی فصل گذشته (زمستان 1400 با میانگین 5.83) نامساعدتر است. در این بین، محیط مالی با عدد 8.33 نامساعدترین محیط ها بوده است.
فعالان اقتصادی مشارکت کننده در این پایش، به ترتیب سه مولفه: 1. غیر قابل پیش بینی بودن قیمت مواد اولیه و محصولات، 2. بی ثباتی سیاست ها، قوانین و مقررات و رویه های اجرایی ناظر بر کسب و کار و 3. دشواری تامین مالی از بانک ها را نامناسب ترین مولفه های محیط کسب و کار کشور نسبت به سایر مولفه ها ارزیابی نموده‌اند.
مهم ترین چالش ها
مطابق مدل ارائه شده برای محاسبه شاخص محیط کسب و کار ایران، شاخص ملی محیط کسب و کار از طریق انجام محاسبات بر روی 70 نماگر که شامل 28 مولفه پیمایشی از عوامل مختلف و قابل احصای موثر بر اداره واحدهای تولیدی ایران معرفی شده است، حاصل شده است که ۱۱ مورد زیر به عنوان اهم این مولفه‌ها عنوان شده است:
- بی‌تعهدی طرف‌های قرارداد و معامله به اجرای تعهدات و وعده‌هایشان
- غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات
- تولید و عرضه نسبتا آزاد کالاهای غیراستاندارد و تقلبی در بازار
- وجود رقابت غیرمنصفانه شرکت ها و موسسات دولتی یا شبه دولتی در بازار
- دشواری تامین مالی از بانک ها
- فقدان یا شفاف نبودن آمار و اطلاعات مورد نیاز برای فعالیت های اقتصادی
- وجود انحصار، امتیاز یا هر نوع رانت به یک یا تعدادی از رقبا در بازار
- ضعف نظام توزیع و مشکل در رساندن محصول به بازار
- فقدان ارتباط مناسب میان عوامل تامین مواد اولیه، تولید و عرضه یک محصول در بازار
- دخالت های غیرمنطقی نهادهای حاکمیتی در تعیین قیمت ها در بازار
- کمبود تقاضا در بازار
مطالعات متعددی در خصوص چالش های زنجیره تامین در سطوح متفاوت در سرتاسر جهان انجام شده که عمده چالش های شناسایی شده در سال های 2022 و 2023، به این موضوعات متمرکز بوده است.
در کشور ما نیز حوزه های تولید و تجارت، همواره با چالش های متعددی همراه بوده اند که بررسی انجام شده در بین بیش از 100 بنگاه تولیدی کشور به ما کمک کرده تا 10 عامل موثر بر فعالیت های زنجیره تامین کشور را بیابیم:
